Builder.ai: Từ hứa hẹn coder AI đến bộ máy toàn Kỹ Sư Ấn Độ

Được thành lập vào năm 2016, Builder.ai đã thu hút sự chú ý với mô hình sử dụng AI để giúp doanh nghiệp và cá nhân tạo ra các ứng dụng tùy chỉnh với yêu cầu lập trình tối thiểu hoặc không cần mã hóa. Công ty đã huy động được tổng cộng hơn 450 triệu USD (một nguồn khác nói trên 445 triệu USD) từ các nhà đầu tư tên tuổi như Microsoft, Quỹ đầu tư quốc gia Qatar (QIA), WndrCo của Jeffrey Katzenberg, IFC của Ngân hàng Thế giới, Lakestar và SoftBank's DeepCore incubator. Đáng chú ý, vào tháng 5 năm 2023, Microsoft đã đầu tư vốn cổ phần và công bố kế hoạch tích hợp nền tảng của Builder.ai với dịch vụ Azure và AI của mình.

Tuy nhiên, bức màn quảng cáo hấp dẫn dần hạ xuống. Mặc dù Builder.ai khẳng định sử dụng trợ lý ảo Natasha và một lớp AI điều phối trung tâm trong nền tảng "Builder Studio", một phóng sự điều tra của The Wall Street Journal năm 2019 đã tiết lộ rằng phần lớn công việc phát triển phần mềm thực chất vẫn do các lập trình viên tại Ấn Độ đảm nhận, không phải AI. Tờ báo mô tả hệ thống AI của Builder.ai chỉ là "lớp vỏ tiếp thị" và "toàn kỹ sư Ấn Độ, không có AI".

Những thách thức bên trong công ty ngày càng rõ rệt. Nguồn tin nội bộ tiết lộ Builer.ai đã nhiều lần sử dụng các dự báo doanh thu không thực tế và những tuyên bố cường điệu về AI để duy trì dòng vốn. Chỉ chưa đầy hai tháng trước khi nộp đơn phá sản, Builder.ai đã phải xác nhận việc điều chỉnh giảm các số liệu bán hàng  và chỉ định kiểm toán viên xem xét lại tình hình tài chính từ hai năm trước. Các cựu nhân viên cũng đã bày tỏ lo ngại rằng hiệu quả kinh doanh đã bị thổi phồng trong các buổi giới thiệu cho nhà đầu tư trước đó. Theo Bloomberg, những cáo buộc này đã tạo ra hiệu ứng domino, dẫn đến sự thận trọng từ nhà đầu tư, tái cấu trúc nội bộ và cuối cùng là mất niềm tin. Bên cạnh đó, tham vọng mở rộng tại Đông Nam Á và Trung Đông cũng khiến chi phí hoạt động tăng nhanh.

Bước ngoặt quyết định dẫn đến sự sụp đổ xảy ra khi Viola Credit, một trong những bên cho vay lớn nhất của công ty (đã cho vay 50 triệu USD vào năm 2023), đã thu giữ 37 triệu USD từ tài khoản của Builder.ai do vi phạm cam kết tài chính. Hành động này khiến công ty không còn khả năng thanh toán lương cho nhân viên hoặc duy trì các hoạt động cốt lõi. Số tiền còn lại trong tài khoản tại Ấn Độ bị hạn chế do các quy định pháp lý.

Đối mặt với tình hình nguy cấp, CEO Manpreet Ratia, người mới thay thế nhà sáng lập Sachin Dev Duggal trong một cuộc cải tổ hội đồng quản trị nhằm khôi phục niềm tin của nhà đầu tư, đã xác nhận rằng hầu hết nhân viên đã bị sa thải và Builder.ai sẽ bắt đầu các thủ tục phá sản tại từng khu vực hoạt động, bao gồm Anh, Mỹ, UAE, Singapore và Ấn Độ. Một nguồn tin khác ghi nhận thời điểm nộp đơn phá sản là tháng 5 năm 2025, trong khi nguồn khác đề cập là "đầu năm nay".

Builder.ai cho biết trong một tuyên bố trên LinkedIn rằng họ sẽ hợp tác chặt chẽ với các quản trị viên để khám phá các lựa chọn nhằm giải cứu một phần hoạt động kinh doanh, đồng thời ưu tiên liên lạc với nhân viên, khách hàng và đối tác bị ảnh hưởng. Công ty bày tỏ lòng biết ơn đối với đội ngũ và các bên liên quan, nhưng thừa nhận rằng những sai lầm trong quá khứ đã đẩy công ty vượt quá khả năng phục hồi.

Phil Brunkard, cố vấn điều hành tại Info-Tech Research Group, nhận định rằng vụ việc này phản ánh một làn sóng bất ổn đang gia tăng trong các startup AI. Nhiều công ty AI đã vội vã mở rộng quy mô dựa trên sự cường điệu (hype), thường thiếu kiểm soát tài chính chặt chẽ hoặc những sản phẩm thực sự khác biệt.

Đối với Builder.ai, sự sụp đổ này là minh chứng điển hình cho hiện tượng "AI washing". Công ty đã xây dựng một hình ảnh hào nhoáng dựa trên AI, nhưng thực tế lại dựa chủ yếu vào nguồn lực truyền thống. Vụ phá sản của họ cũng là một lời nhắc nhở cho các nhà đầu tư rằng mọi thương vụ AI, trước tiên cần thẩm định kỹ thuật một cách nghiêm túc. Sự việc này làm nổi bật sự giám sát ngày càng tăng đối với các nguyên tắc cơ bản của startup trong bối cảnh bùng nổ đầu tư AI.

Dù câu chuyện của Builder.ai là một bài học xương máu về sự lừa dối giữa hình ảnh và năng lực thực tế, cũng như hậu quả của việc "giả vờ", triển vọng cho thị trường no-code/low-code vẫn được đánh giá là sáng. Theo Gartner, đến năm 2028, 60% ứng dụng doanh nghiệp mới sẽ được phát triển qua các nền tảng này, với tổng giá trị thị trường toàn cầu năm 2025 dự kiến đạt 26 tỷ USD.